Yiyun Li, 4 Kasım 1972 yılında Pekin, Çin'de dünyaya gelmiştir. Annesi öğretmen babası ise Amerika Birleşik Devletlerinde yaygın bir meslek olan nükleer fizikçi olarak çalışmaktadır. Peking üniversitesinde lisans derecesini almıştır.
Yiyun Li, 2012 yılında iki defa intihara teşebbüs etmiştir. Hastaneden toparlanıp ayrıldıktan sonra kurgu yazma ilgisini kaybetti ve bir yıl boyunca çeşitli hatıralar, biyografiler, günlükler, dergiler okumaya odaklandı.
Yiyun Li, California Üniversitesinde kurgu dersleri ve Lewiston Princeton Üniversitesinde yazarlık profesörlüğü yapmıştır.
Akıl Ermeyince
Okuduğum kitap onaltı yaşında intihar etmiş bir çocukla annesinin farklı bir boyutta ettikleri sohbetleri anlatıyor. Bitirince psikolojim nasıl olur veya inceleme vs yazar mıyım bilmiyorum ama kesinlikle tavsiye ederim arkadaşlar. Yaratıcı bir konusu var ve sohbetler içerisinde etkileyici, düşündürten çok cümle geçiyor. İyi okumalar dilerim.
‘Aramızdaki şeyin rüyalardan daha gerçek olduğuna hiç şüphem yoktu. Ama kelimelerdi tek paylaştığımız. Birbirimizi göremiyorduk. Bir rüya nazikse eğer, insana görmek istediğini lütfediyordu.’
.
Bir anne 16 yaşındaki oğlu intihar edince ne yapar? Neler düşünür, nasıl yitirmez aklını? Neye sarılır? Giden çocuğunun ardında kalan derin boşluğa nasıl düşmez?
Yiyun Li kelimelere sığınıyor.
Oğlunun ağzından dökülmese de kelimeler, o söylüyormuş gibi hissediyor. Ve anlamaya çalışıyor, ‘neden yaptın? şimdi sonsuz huzurda mısın?’
.
Daha önce öykü kitabı Bin Yıllık Dua ve uyarlama eseri Gılgamış’ı okuduğum Yiyun Li bir yas sürecini anlatıyor Akıl Ermeyince’de. Oğluyla girdiği hayali diyaloglar öyle can acıtıcı, öyle buruk ki.. Çok etkilendiğim, pek çok cümlede kendi içime dönüp baktığım, empati kurmaktan korktuğum ancak şiirsel diliyle de hayran kaldığım bir eser oldu Akıl Ermeyince.
.
Gülay Tunç’un kapak tasarımı, Serkan Toy’un çok beğendiğim çevirisiyle ~
Yas tutan bir anne ve intihar etmiş oğlu arasında geçen entelektüel konuşmaları.
Gördüğüm anda merakımı ve tüm heyecanımı arttıran bu kitabı almadan ve okumaktan kendimi alamadım.
Gündelik anne-oğul konuşmaları okuyoruz kitapta, tek sorun ara ara yüzünüze vuran ve sizi üzüntüye sürükleyen gerçek: Nikolai’ın artık nefes almayan bir insan oluşu ve annesinin onun neden intihar ettiğini bilmemesi.
Anne’si Nikolai’ın neden kendini öldürdüğünü anlamaya çalışırken, bir yandan da kaybettiği oğlu ile kendi içinde diyaloglarını yürütür. Fakat konu ne olursa olsun Nikolai annesine karşı acımasız ve düşmanca cevap verir.
Ve son olarak söylemek isterim ki, Yiyun Li, bu kitabı yazarken kendi acı kaderinden esinlenmiştir.
1950'lerde kısa bir Paris ve Londra bölümü haricinde Fransa kırsalında geçen (Saint Remy) bir roman.
Agnes ve Fabienne adlı 13-14 yaşlarında iki kızın dostluğu, hayatı, çatışmaları, birlikte büyümeleri ve hayalleri konu alınıyor. Agnes uysal bir çocukken Fabienne onun tam aksine uyumsuz bir çocuk. Birlikte çokça zaman geçiren bu iki arkadaş Fabienne'in önderliğinde bir kitap yazma kararı alır ve yazarlar. Kitabın basımı ikisinin hayatını da beklemedikleri şekilde değiştirir.
Yazarın dili yalın ve anlaşılır, kitap da, gayet sürükleyici ve merak uyandırıcı. Masalsı bir hayal dünyası ile giriş yapıp hayatın gerçeklerinin suratımıza tokat gibi çarpmasıyla kendimize geliyoruz sonunda.
Yiyun Li 2023 yılında bu kitapla birlikte PEN/Faulkner ödülünü kazanmıştır. Varoluşu irdeleyen, düşündüren ve akıllara kazınan bir roman.
"Bir yarım portakalla bir başka yarım portakal birleşse bir tam portakal etmez. İşte benim hikayemin başladığı yer burası. Kendini bıçağa layık görmeyen bir portakal ve kendini bıçağa dönüştürmeyi asla hayal etmemiş bir portakal. Kesmek ve kesilmek; o zamanlar ikisi de ilgilendirmezdi beni."
Keyifli Okumalar!
Kazkafanın KitabıYiyun Li · Türkiye İş Bankası Yayınları · 202490 okunma