1882 yılında Nahçıvan’da doğmuştur. Çağdaş Azerbaycan edebiyatında ilerici romantizm hareketinin kurucularından biridir.
Öğrenimine Nahçıvan’da medresede başladı; orta eğitimini Mekteb-i terbiye adlı yeni usullu okulda almıştır (1896-1900).
1900-1904 yıllarında Tebriz’in Talibiye medresesinde eğitimine devam etmiştir, bu arada şiddetli göz ağrımasından dolayı tahsilini bırakıp halı kilim ticareti ile uğraştı. Tebriz'den döndükten sonra 1906'a kadar Gürcistan'da (Kahetiya'da) yol yapan bir şirkette muhasebecilik yaptı. Babasının vasiyeti üzerine ağabeyi Şeyh Muhammed Cavid'i İstanbul'a tahsile yolladı. Hüseyin Cavit yüksek tahsilini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde almıştır (1906-1910). Azerbaycan'a döndükten sora Nahçıvan, Gence, Tiflis ve 1915 yılından itibaren de Bakü’de dil ve edebiyat öğretmenliği yapmıştır.
Huseyn Cavid, eserlerini Sovyet Azerbaycan'da Kollektifleştirme ve Stalin'in tasfiyeleri sırasında yazmıştır. Totalitarizmin en kötü zamanlarında, "devrimci sosyalist başarıların" propagandacısı olarak hizmet etmeyi reddetmiştir. Bu nedenle, 1937'de "Sovyet iktidarını devirmeyi planlayan karşı-devrimci bir grubun kurucu üyesi" olmakla suçlanarak tutuklandı. Tutuklanması, ülke çapında entelijansiyaya karşı tasfiye kampanyasının bir parçasıydı. Sovyet hükümeti Huseyn Cavid'i 1930'ların sonlarında Uzak Doğu'ya Sibirya'nın Magadan kentine sürgün etti. 1941 yılında İrkutsk'un Tayşet şehri Şevçenko köyünde öldü. Ölüm sebebi olarak ayak donmasına bağlı sepsis ve kalp durması gösterilmiştir.
Huseyn Javid, 1956'da suçlamalardan resmen temize çıkarıldı. Doğumunun 100. yılında Haydar Aliyev tarafından naaşı Sibirya’dan Nahçıvan’a getirtilmiş ve adına daha sonra anıt mezar dikilmiştir. 1996 yılında, Huseyn Cavid'in 114. yıl dönümü için inşa edilen anıt, mezarın üzerine inşa edilmiştir. Anıt mezarın mimarı, Rasim Aliyev'dir. Haydar Aliyev, türbenin açılış törenine de katılmıştır.
Huseyn Cavid'in ilk lirik şiir kitabı Kechmish gunlar ("Geçmiş Günler") 1913'te yayınlandı. Ancak Cavid daha çok oyun yazarı olarak bilindi. Felsefi ve destansı trajedileri ve aile dramaları, Azerbaycan edebiyatına yeni bir gelişme çizgisi getirdi. Huseyn Cavid, edebi trajedisi Şeyh Sanan'da (1914), insanlar arasındaki dinler arası engeli kaldırmak amacıyla evrensel bir din fikri üzerine felsefe geliştirdi. 1918'de yazdığı en ünlü eseri İblis'de, tüm baskıcı güçlerin destekçilerini "insanlar birbirine karşı kurttur" felsefesiyle ve "20. yüzyılın kültürel vahşileri" olarak teşhir etmiş ve bunları Şeytan karakterinde özdeşleştirmiştir. Eserlerinde her türlü sömürgeciliği ve baskıyı eleştirmiştir.
Huseyn Cavid, 1922'de Peyghambar (Peygamber), 1925'te Topal Teymur (Timur), 1933'te Sayavush (Siyâvuş) ve 1935'te Hayyam (Hayyam) gibi bir dizi tarihi destan yazmıştır.
Alıntılarla Yaşıyorum adlı YouTube kitap kanalımda bütün kitaplarını okuduğum yazarlar için detaylı okuma rehberleri paylaşıyorum. Daha çok arkadaşın bu bilgilerden faydalanabilmesi için paylaşabilirsiniz. ⬇️⬇️
İlk romanım
İsmail Şıhlı gibi isimlerin harika kitaplarının bulunduğu bir ülke edebiyatına konuk oluyoruz bugün YouTube'da: Azerbaycan edebiyatı!
youtu.be/FM7RoOXGSok
Bu kitapların daha çok okura ulaşması için bu iletiyi paylaşabilirsiniz. 🤓
— Quzum, yavrum! Adın nədir?
— Gülbahar.
— Pəki, sənin anan, baban varmı?
— Var.
— Nasıl, zənginmidir baban?
— Əvət, zəngin, bəyzadə...
— Öylə isə, geydiyin geyim neçin böylə sadə?
Yoxmu sənin incilərin, altun bilərziklərin?
Söylə, yavrum! Heç sıxılma...
— Var əfəndim, var... lakin
Müəlliməm hər gün söylər, onların yox qiyməti,
Bir qızın ancaq bilgidir, təmizlikdir ziynəti.
— Çox doğru söz... Bu dünyada sənin ən çox sevdiyin
Kimdir, quzum, söylərmisən?
— Ən çox sevdiyim ilkin
O Allah ki, yeri-göyü, insanları xəlq eylər.
— Sonra kimlər?
— Sonra onun göndərdiyi elçilər.
— Başqa sevdiklərin nasıl, yoxmu?
— Var...
— Kimdir onlar?
Anam, babam, müəlliməm, bir də bütün insanlar.
YouTube kitap kanalımdaki Azerbaycan edebiyatı videosunda bu muhteşem kitabı önerdim: ytbe.one/FM7RoOXGSok
Azerbaycan edebiyatında savaşın vahşetini anlatan bir kitap buldum! İşte o kitap
Ən sevdiyim yazarın şedevr əsərlərindən biri. Yaşadığı dövrün ideologiyasına xidmət etməyən Hüseyn Cavid yaradıcılığının zirvə əsəri. Əsər real müharibə səhnələri verilmədın müharibənin acı gerçəklərini , gətirdiyi yoxluqları göz önünə sərir. Hadisələr əsasən Arif obrazının ətrafında cərəyan edir. Hansı ki bu obraz əsərin əvvəlində müharibəyə qarşı gələn , iblisə nifrət edən , dünyadakı çirkinliklərdən bezib İlahidən özünü göylərə qaldırmasını istəyir və bəşəriyyətin iblisə uyduğunu dilə gətirir,saflığını qorumağa çalışır . Arifin həqiqət axtarışı onu kamil insana çevirmir .Öz nəfsinin quluna çevrilən bu obraz qızıl , silah sınaqlarından çıxmağı bacarmır və Rənaya olan "sevgisi" onu qatilə çevirir , hətta öz doğma qardaşını belə bu yolda qurban verir .iblis və mələk obrazları əsərin mifik surətləridir.Vasif obrazı mədəniyyətn nə demək olduğunu dərk edir.Onun dilindən verilən :
-Bəşərə qılıncıdan daha kəskin ulu qüvvə,
Yalnız mədəniyyədir ,mədəniyyətdir ,mədəniyyət,- bunu bir daha sübut edir .Ümumilikdə əsərdə çok dərin mətləblərə toxunulub
•Hüseyn Cavid yaradıcılığından növbəti əsər..Şairin 1925-ci ildə yazmış olduğu "Topal Teymur" əsəri 5 pərdədən ibarətdir. Cavid müharibəyə, ədalətsizliyə olan kəskin baxışını bu əsərində diqqətə çatdırıb. Müharibəyə nifrət edən yazıçının əsərinin ideyası kimi də elə məhz müharibəyə bəslənən nifrəti göstərə bilərik...
•Xüsusi olaraq qeyd etmək istərdim ki, müharibəyə olan kəskin baxışını diqqətə çatdıran yazıçı ilə əsərdəki Şair Kirman obrazı arasında yaxınlıq hiss etdim. Çünki əsərdə Kirman Teymurdan qorxmur və həqiqətləri açıq şəkildə Teymurun üzünə vurur. Yazıçımızın da əsərindən göründüyü kimi belə cəsarətli olduğuna şübhə yoxdur. Əsərdə həm də qardaş xalqların müharibəsi öz əksini tapıb..
•"Peyğəmbər"də olduğu kimi "Topal Teymur"da da Cavid tarixi şəxsiyyət və tarixdən alınmış hadisələrə toxunub.
Ortaq cəhət kimi onu da qeyd edə bilərəm ki, Cavid "Peyğəmbər"də Məhəmməd Peyğəmbəri, "Topal Teymur"da isə Teymuru ideallaşdırdığı üçün günahlandırılmışdı..
•Tarixi hadisələri, Tarix fənnini çox sevdiyim üçün əsər çox axıcı gəldi mənə..♡
Hüseyn Cavid bu gözəl əsərini, belə gözəl cümlələrlə yekunlaşdırıb:
"Əgər dünyanın zərrə qadar dəyəri olsaydı, Yığın-yığın insanlara ucu-bucağı yoq məmləkətlərə..sənin kibi bir kor bənim kimi bir topal müsəllət olmazdı!"
Topal TeymurHüseyn Cavid · Elm Nəşriyyatı · 201079 okunma