Osmanlı bir cihan devleti, Osmanlı coğrafyası uçsuz bucaksız bir coğrafya. Kaç milyon kilometrekare olduğu, bugün içinde kaç bağımsız devleti barındırdığı tam olarak belli değil. Aşağı yukarı yirmi milyon kilometrekareden fazla bir memleket ve otuz civarında devlet…
Bunların hepsini görmek, Osmanlı sonrası Osmanlı'yı aramak güç, yorucu fakat zevkli bir heves, keyifli bir uğraş. Kudüs'ten Kahire'sine, Mekke'den Medine'sine kadar Ortadoğu'yu; Vardar boylarında Üsküp'ten Kosova'ya, Elbasan'dan Tiran'a, Selânik'ten Yanya'ya, İstanköy'den Rodos'a, Estergon'dan nazlı Budin'e ve Tuna boyunun Rusçuk'undan Silistre'sine, Deliorman'ların Razgrad'ından Koca Balkanlar'daki Hüseyin Raci Efendi'nin Eski Zağra'sına, Dobruca'nın Köstencesi'ne, Mecidiyesi'ne ve sonra Eflâk'tan başlayıp ta Kara Boğdan'a Prut kıyılarına, Dinyeper'e, Dinyester'e, Akkerman'a kadar gittiği her yerde Haluk Dursun Osmanlı diyarlarını gitti, gördü ve mavi Nil'den Yeşil Tuna'ya kadar kültür tarihimiz açısından değerlendirdi.
