Popular Science Türkiye - Sayı 131
Popular Science Türkiye DergisiSözler ve Alıntılar
İnsanlar Hala Nasıl Evrim Geçiriyor?
Beyinlerimiz Küçülüyor
Son 10.000 yılda insan beyninin hacmi yaklaşık %15 oranında küçüldü ve birçok bilim insanı bu eğilimin devam etmesini bekliyor.Önümüzdeki binlerce yıl içinde her bir beyin yarım küresinin bir tenis topu hacmi kadar küçüleceğine inanıyorlar. Şimdiye kadar beynimizin küçülmesi bizi aptal yapmadı zeki yaptığını söyleyebiliriz ve bu muhtemelen böyle devam edecek beyin küçüldükçe sinir sinyalleri daha kısa mesafe kat ediyor bir bakıma daha hızlı düşünüyoruz.
Sayfa 51Kitabı okudu
Nükleik asitler ve genetik üzerine yapılan çalışmalar o kadar önemli ki 1957'de Alexander Todd ile başlayan ve 2020'de Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna'ya giden süreçte 30 ayrı bilim insanı, bu alandaki araştırmaları ile Nobel Ödülü kazandı.COVID-19 aşısının dünya çapında kazandığı başarı, bu teknolojiye yapılan yatırımları ve bu teknolojinin farklı alanlarda kullanılmasını hızlandırdı.
2021 yılına kadar FDA tarafından onaylanmış 17 yeni ilaç bunun somut kanıtı. Ayrıca değişik fazlarda çalışmaları süren 41 ayrı ilaç da yeni teknolojinin ne kadar gelişmekte olduğunun göstergesi.
Bu ilaçların hepsi aşı değil; bir bölümü kansere karşı etkili. Bunun yanı sıra, bu ilaçlar; lipid metabolizması bozukluklarından, hormonal bozukluklara ve diyabet tedavisine giden çok farklı yaygın hastalıkların da tedavileri için yeni bir dönemi başlatıyor. Aşılar konusunda da sözünü ettiğim paninfluenza aşısı yanında sıtma ve tüberküloz aşıları için de araştırmalar hızla sürüyor.Ancak gelişmeler sadece aşılar veya yeni tedaviler ile sınırlı değil. İnsan Genom Projesi sonrasında açılan bu yeni yolda, tıpla ilgili her şey değişmeye başladı. Artık hastalık tanılarında çok daha hassas yöntemler kullanabiliyoruz.
Sayfa 18Kitabı okudu
EGZERSİZ SAATİ YAĞ YAKIMINI ETKİLİYOR
PNAS dergisinde yayımlanan bir makalede bilim insanları, fareler üzerinde yaptıkları deneyler sonucunda günün farklı saatlerinde yapılan egzersizlerin, yağ yakım oranlarını farklı düzeyde etkilediğini keşfetti. Bulgulara göre fareler, insanlarda öğleden önceki saatlere denk gelen dönemlerde egzersiz yaptıklarında, insanlarda akşamüstü saatlere denk gelen dönemlerde yaptıkları egzersize kıyasla iki kat daha hızlı yağ yakabiliyor.
Gıda alım miktarından bağımsız olarak bu etkinin gözlemlendiğini belirten araştırmacılar, insan fizyolojisi ve metabolizması için önemli örnek teşkil eden farelerde görülen bu sonuçların insanlar için de genellenebileceğini söylese de yeni araştırmaların daha net sonuçlar ortaya koyacağı da belirtiliyor.
Sayfa 9Kitabı okudu
Hepimizin bildiği bir kural vardır: Erken tanı koyulan kanserler çok daha iyi tedavi edilir. Tanı koyarken de gerçekten çok dikkatli olmak gerekiyor. Somut bir örnek vereyim:
En sık görülen bir diğer kanser türü olan akciğer kanserinde de durum farklı değil. Burada kanser hücresi belli bir boyuta geldiğinde görüntülenebiliyor ve bu süreç içerisinde önemli bir zaman kaybı söz konusu oluyor.Tıbbın yeni döneminde kanserleri önceden saptayabilecek yeni bir yöntem, geçtiğimiz aylarda onay aldı. Bu yöntemde plazmada parçalanmış kanserli hücrelere ait, dolaşımdaki DNA parçaları (ctDNA) tespit edilerek şimdiye kadar tarama testleri ile tespit edilemeyen 50'ye yakın kanser için ön tanı koyulabiliyor ve kişi hangi kanser için ön tanı aldıysa o organa yoğunlaşılarak klinik belirti öncesi tanı koyulabiliyor.
Sayfa 19Kitabı okudu
Şekerleme Rehberi
Tarihin en büyük düşünürleri, uyuklamanın iyi bir şey olduğunu söylüyor ve bilimsel literatür de haklı olduklarına dair kanıtları ortaya koymaya başladı.Son yıllarda araştırmacılar, kısa süreli bir kestirmenin bellekten yaratıcılığa, kardiyovasküler sağlıktan bağışıklığa kadar her şey için iyi geldiğini keşfettiler. Görünen o ki kestirmek bir süper güç ve hem zihni hem bedeni yeniliyor. Hatta bazıları bunun kamu sağlığı önerileri listesine alınması gerektiğini söylüyor zira hepimiz çok yorgunuz.
Sayfa 58Kitabı okudu
Sonsuzluk Nedir ?
Basitçe düşünce tarihinin başladığı ve bize aktarıldığı ilk andan itibaren sonsuzluğu üç farklı biçimde kurgulamak, sorumuzun ilk cevabı olmuştur. Bu nedenle sonsuzluk
1.Gerçek Sonsuzluk 2. Potansiyel Sonsuzluk 3. Aşkın Sonsuzluk
olarak karakterize edilir. Bu sonsuzluk, birbirinden özellik bakımından ayrılmıştır. potansiyel sonsuzluk kavramı, sonsuzluğu zaman içinde gelişen sınırsız veya sona ermeyen bir süreç olarak alır. Gerçek sonsuzluk kavram ise sonsuzu zamansız ve eksiksiz olarak ele alır. Aşkın sonsuzluk üç kavram arasında en az kesin olanıdır ve metafizik ve teoloji tartışmalarında, insan anlayışının veya insan yeteneğinin aşkınlığını önermek için daha yaygın olarak kullanılır.
Sayfa 22Kitabı okudu
İnsan DNA'sı ile şempanze DNA'sı yaklaşık %98 oranında aynıdır.
Sayfa 50Kitabı okudu