2 görüntüleme
Kötü finansal yönetim Çinin 1900-1940 civarlarına kadar çok çalkantılı bir dönem geçirmesine neden olur. Tabi burada dünya oyuncuları aynen Osmanlı da olduğu gibi yine devrededir.
“İngiliz sermayesi “
Kitaptan alıntı; sf 151
“Tam o sirada, yetkillerin isletmesini yabanci bankalara vermek için
demiryollarini kamulastirmayı hedefleyen tasarisina karşı, birçok
eyalette gürültülü protestolara tank olunuyordu. Hazine yabanci
bankalara cok borlandigi ve bu borçları geri ödeme olanağına sahip olmadığı için, yetkililerin aklına gelen çözüm demiryolu
hatlarının isletmesini bir alacakalar konsorsiyumuna vermek olmuştu. Alacaklıların önde gelenleri, Hong Kong Shangai Banking
Bugünkü adıyla HSBC,
First National City Bank ve J. P. Morgan'di. Cin halki, hem yabancilarin bir kez daha ülkenin hükümranlık haklarının çiğnemesinden hem de tarifelere
yüklü bir zam gelmesi olasilgindan ötürü cok öfkeliydi. Hemen
her yerde, özellikle de büyük kentlerde miting çağrıları yapildi.”
Çinin ilk cumhuriyet temellerinin kıvılcımı;
Kitaptan alıntı; sf.152
“O günlerde bir kazanin bu barut fiçisini atesledigi Wuhan'da çalkanti büyüktü. Heyecan içindeki genç bir eylemci el yapim bir
bomba imal ederken bomba elinde patlamış, genç ağır yaralanmisti.
Hastaneye götürüldü, orada kendisini tanyan ve yaraları süpheli
bulan biri tarafindan yetkililere ihbar edildi. Eylemciyi yakalamak
üzere hastaneye derhal asker sevk edildi.
O zaman askeri valinin muhaliflere karsi bir tutuklama dalgasi baslatacagi söylentisi yayıldı. Pek çogu devrimci hareketlerle temas içinde olan subaylar arasinda heyecan doruğa çıktı. Nasil bir tepki göstermeliydiler? Gelip kendilerini "toplamalarını", sonra da
Cezalandırmalarını sakin sakin bekleyecekler miydi? Buna karsi onlem almayı tercih eden subaylar, valinin konutuna karşı saldırıya gectiler. Panige kapilan vali kaçtı. Daha da cesaretlenen askerler binayı işgal etti. Bu kolay ve beklenmedik başarıdan başları dönmüştü . Ama hiçbiri, Fransiz monarsisi açisindan 14 Temmuz 1789 ne ise, o 10 Ekim 1911 tarihinin Cin monarsisi için ayni anlama gelecegini bilmiyordu.
O andan itibaren olaylar hizlanacak ve Çinin kaderi değişecekti
Mao’nun temel görüşü bugün de geçerliliğini koruyor ; ilim irfandan kopmuş, sırf inanan sorgulamayan toplumlar fakirliğe ve esarete mahkumdurlar.
Kitaptan alıntı, sf
"Ulkemiz için asil tehlike askeri veya mali zayıflığından ya da siyasi kargaşaların getirdigi parçalanma
risklerinden kaynaklanmiyor. Asil tehlike, tüm Cin halkının zihinsel evreninin boşluğu ve yıpranmışlığıdır . 400 milyonluk nüfusun
390 milyonu batil inançlarin pesinden gitmektedir. Ruhlara, ha-yaletlere, kehanete, kadere ve despotizme inanmaktadirlar. Bireyler gercegi hiçbir sekilde kabullenmezler. Cünkü bilimsel düşünce gelişmemiştir. Cin sadece isim olarak cumhuriyettir; aslında
bir otokrasidir ve bir rejimden digerine geçilmesi islerin daha da kötüye gitmesinden baska bir seye yaramamistir. Halkimizin büyük
çogunlugunun demokrasinin ne oldugu hakkinda en ufak bir fikri
bile yoktur."
Mao henüz kendisini Marksist olarak tanimlamiyordu. Modem bir toplumun iki temel dayanaginin "bilgi ve demokrasi" oldugu inancını dile getiriyor, halka "ekmek, özgürlük ve esitligi" bol bol
dagitmak istiyor, fakat bunun için "bombalar ve kanla gelen etkin bir devrim" önermiyordu. O dönemde bol bol okuyor, çeşitli yazarlar ve öğretiler karşısında heyecan duyuyordu.
Çinin tarihini yönlendiren üç şahsiyet;
1912'de Sun Yat-sen ile, fakat bu daha çok simgesel düzeyde kalmisti;
1949da Mao Zedong ile, ama bu da hep gürültülü patırtılı geçmişti ; sonra da
1978'den itibaren Deng Xiaoping ile.
Bir ülkenin derinlemesine dönüşümünü, özellikle de ülke bu
boyutlardaysa, tek bir kisiye mal etmek her zaman tehlikeli bir yaklasimdir. Ama bir yonetici gereken vizyona, iradeye, otoriteye ve beceriye sahipse, tarihteki rolü belirleyici, hatta yeri doldurulamaz hale gelir.
Deng örneginde durum hiç tartismasiz böyleydi. Kaidesinden
paldır küldür devrilen ve bunun bilincine varip yeniden ayağa kalkması asırlar süren Orta Asya İmparatorluğun engebeli güzergâhinda,
fark Siçuan’lının müdahalesi yaratti. Ülkenin başındaki varligi kısa
sürse de koşulları geri dönülmez biçimde degistirdi.
Bu tarz dönemlerin uzun sürmesi sart degildir. Kimi zaman on veya yirmi yil, bin veya iki bin ylin verdigi hasari onarmaya yeter. Bu da tarihin hirpaladigi halklarin önünde muhtesem bir
umut nedenidir. Cöküntüden kurtulmak icin yüzyillar boyunca
acı çekmelerine gerek yoktur. Becerikli, adanmis ve hangi yonde ilerlenmesi gerektigini bilen yoneticlerle, bir kusakta her sey degisebilir. Meiji döneminin basinda Japonyada yasanan buydu. Deng Xiaoping devrinde de aynı sürecten gecti.
Alınan ölçütler, bugün de geçerliliğini korumaktadır.
Bilim ve teknolojinin önemi;
"Bilim ve teknolojideki muhtesem ilerlemeler sayesinde" diyordu, "günümüzde bir yıl eski zamanlarin
onlarca yılına, hatta belki bir yizyilina bedeldir."
Hongkong shenzen örneği;
Doğru sorular sorulduğunda, doğru hamleler yapılabilir.
Neden genç yeteknekler ülkeyi terk ediyor?
Özel ekonomik bölgeler yaratmak fikriyle büyük atılım sağlanıyor.
“İnsan kaynağı korunmadığı müddetçe gelişme ve ilerleme olamaz.”
Deng, Hong Kong'un henüz Britanya kolonisi oldugu ve her yıl binlerce genç Cinliyi calismak üzere cektigi dönemde, oraya
yakin bir bölgeye gittiginde bir diger fikir verici örnek yaşandı.
Deng yerel sorumlulara şu soruyu yöneltti: "Sizce yurttaslarmizin
artik sınırın diger tarafinda calismaya gitme ihtiyaci duymamasi için ne yapmaliyiz?"
Bir yant vermek kolay degildi. Her türden o kadar çok etken vardi ki nereden baslanacagi bilinemiyordu. Deng bütün zorluklari bir anda asamazdi. Sahanin gereklerine uyum saglamak için kurallarin yumusatilabilecegi "özel ekonomik bölgeler" yaratarak
çözüm icin bir baslangi olusturulabilecegini düsündu.
Böyle dört "bölge" kurarak ise baslandi, en büyügü söz konu-
su Britanya kolonisine komsuydu. Ona olsa olsa bir balıkçı köyü büyuklügündeki küçük bir kasabanin adi verildi: Shenzhen. Burasi birkaç yil içinde muazzam bir metropole dönüstü. Bugün nüfusu 20 milyon olup, Hongkong u ekonomik olarak çok aşmıştır.
Bu gelişme yalnızca 20 yılda gerçekleşiyor.
Dinle kişiliğin ilişkisi ve etkileri;
Alıntı sayfa 271
ister Hiristiyan, ister Müslüman, ister Yahudi olsun, tek tanrılı geleneğe sahip ülkelerde,
Kişilik problemleri ortaya çıkmaktadır.
Bunun en önemli nedeni
de din ile kimlik arasında kurulmuş
sağlıksız bağdır.
İnsanlar kendilerini dini kaidelere göre tanımladıkları müddetçe, dünya genelinde kabul görmüş insani meselerler ile çatışma yaşanır.
Eğitimin önemi;
İlerleyen ülkelerin birinci temel özelliği olarak tespit ettim.
İyi nir eğitimi olan ülke ferah seviyesine ulaşıyor.
Dünyanın yazgısını değiştiren karar;
Avrupalı bir prens olan Portekizli Infante Dom Henrique, Kara Afrika'nın kıyılarını keşfetmeye yönelik bir dizi seferi finanse
etmesiyle dünyanın yazgısı da değişmiştir.
1427de Azor Adalarının keşfiyle balayan bu seferler, Avrupalıların daha önce hiç ayak basmadığı Gine Körfezine, sonra da ümit Burnu'na kadar devam etti.
Sonraki onyıllar boyunca tüm okyanuslar Cenova, Venedik, Porto, Bristol, Amsterdam veya Saint-Malo’dan gelmiş kaptanlar, maceracılar, tacirler, botanikçiler ve misyonerler tarafindan baştan aşağı katedilecekti. Bu muazzam kesif, kolonizasyon, sömürü ve
fetih girisimi Bati Avrupayı yüzyıllar boyunca gezegenin siyasi,
ekonomik ve entelektüel merkezi haline getirecekti.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.