Spinoza'yı farklı felsefecilerden okumaya devam ediyorum. Steven Nadler'in kapsamlı biyografisinden ziyade Lenoir Spinoza'dan neler öğrendiğini, onun felsefesinden ve eserlerinden neler anladığını yazıyor. Akıcı ve anlaşılır bir şekilde Spinoza'nın düşünce dünyasını okurlara sunuyor. 《》 Spinoza'nın o meşhur dinden atılma hikayesine farklı bir açıdan bakıyor Lenoir. Evet Spinoza dini uygulamaları, hurafeleri ve din adı altında yapılan zulümleri eleştiriyordu; ama aynı zamanda laik ve cumhuriyet yanlısı bir rejimden de yanaydı. O dönemlerde Orange hanedanlığı Hollanda'da monarşi kurmak istiyordu. Yahudi cemaati Orange hanedanlığı ile ters düşmemek ve tekrardan sürgün yememek için Spinoza'yı cemaatlerinden kovarak buna karşı önlem aldılar. Bu bakış açısı bana çok mantıklı geldi, dönemin siyasi ortamını düşünecek olursak. Çünkü bir süre sonra XIV. Louise Hollanda'yı işgal edip cumhuriyetçileri ortadan kaldırdı. 《》 Spinoza çok iyi bir Epikürosçu'ydu. Keyfi değil zaruri ihtiyaçlarını giderir, tabağındakinin çok değil nitelikli olmasını tercih eder ve güzel vir bahçede birkaç arkadaşıyla derin düşüncelere üzerine konuşmaktan zevk alırdı. 《》 Spinoza, üç büyük dinin kitaplarında anlatılan Tanrı figürüne inanmaz; ama Tanrı düşüncesine sahiptir. Tanrı'yı gerçek bir akıl ilkesi ve iyi hayat modeli olan sonsuz bir varlık olarak tasavvur eder. Tanrı doğa ile bütünleşmiştir. Beden ve ruh ikiliği yoktur ona göre. Bundan dolayı tüm dinler tarafından mahkum edilir, eserleri yasaklanır. 《》 Son olarak Einstein'e sorulan Tanrı'ya inanıyor musunuz sorusuna verdiği o efsane cevapla bitirmek istiyorum: "Spinoza'nın Tanrı'sına, varolan her şeyin ahenginde kendini gösteren Tanrı'ya inanıyorum. Ama insanların kaderi ve davranışlarıyla ilgilenecek olan bir Tanrı'ya, hayır."

Spinoza MucizesiFrederic Lenoir · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2020335 okunma

·

574 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Murattgenstein