Amerikalı Coğrafya ve Fizyoloji profesörü Jared Diamond tarafından 1997 yılında yazılan eser, alanının en önemli kitaplarından biri sayılıyor.1998'de kurgusal olmayan genel eser dalında Pulitzer Ödülü ve En İyi Bilim Kitabı dalında Aventis ödülü kazanmıştır. Kitap aynı zamanda İnsanlığın son 13.000 yıllık kısa hikâyesi adıyla da yayınlanmıştır. Jared Diamond 1972 yılında Temmuz ayında Yeni Gine’de kuşların evrimi incelediği sırada, bir gün birlikte yürüdüğü Yali adında bir yerlinin sorusuyla hayatının en önemli araştırması için gerekli ilhamı alır. Yeni Gineli yerliler, beyazların getirdiği çok çeşitli malları görüyorlar ve önemli olduklarını farkettikleri bu mallara toplu olarak kargo adını veriyorlar. Yali, Diamond'a neden beyazların daha çok kargosu olduğu sorusunu sorar ve Tüfek Mikrop ve Çelik'in taslak fikrini ortaya çıkarmış olur. Kitapta, insanlığın, son buzul çağının sona ermesinden sonra avcı toplayıcılıktan yerleşik tarım toplumuna geçtiği kabul edilen son 13000 yıl incelenmiş. Değişik coğrafya ve ekolojik koşullardaki insanların farklı gelişme hızlarındaki nedenleri ele almaktadır. Yazar, nasıl olup da insanların bir kısmının diğerlerine üstün geldiği, Bereketli Hilal olarak anılan bölgede gelişmeye başlayan uygarlığın yazarın tek bir potada eriterek Avrasya olarak nitelendirdiği Asya ve Avrupa insanlarını nasıl değiştirdiği ve buradan yayılan milletlerin bütün dünyayı egemenliği altına almış olmasının olası sebeplerinin neler olduğunu araştırmış ve bu soruların gerçeğe en yakın olması beklenen cevaplarını incelemiş. Azgelişmiş ülkelerde milli gelirin düşük olmasının ve gelişememenin nedenleri üzerine odaklanmış, özellikle bu ülkelerde üretim faktörlerinin yetersizliği ve etkin olmaması, piyasaların küçüklüğünün gelişmeye olanak vermemesi ve piyasa ekonomisi sisteminin işleyememesi gibi birçok etkeni ele almış. Bu açılardan bakıldığında gelişememe sorununun nedenlerini, daha değişik bir açıdan ve bir antropolog ve fizyoloji profesörü gözüyle binlerce yıl öncesindeki olgulardan yola çıkarak açıklamaya çalışmış yazar. Batılar, ele geçirdikleri kıtalardaki insanlara karşı ırksal, genetik bir üstünlükleri olduklarını düşünür ve bu teze çoğunlukla inanırlar. Ancak Jared Diamond, Batılıların bu üstünlüğünün tamamen coğrafi avantajlardan kaynaklandığını belirtiyor kitapta. Daha erken çoğalan ve daha erken gelişen diğerini istila etmiş veya varlığına son vermiş çıkarımını çok rahatlıkla yapabilirsiniz. İkinci bölümde kitabın asıl cevap aradığı soruya odaklanmakta ve yiyecek üretiminin başlamasının beraberinde getirdiği değişiklikleri öne çıkarmaktadır. Yiyecek üretimine daha erken başlayan toplumların yazgısı ve gelişmesi diğer toplumlardan çok daha farklı olmuştur diyebilirim. Birbirini besleyen ve bir zincirin halkaları gibi olan bu sürecin nasıl yiyecek üretiminden başlayarak tüfeklere, mikroplara ve çeliğe giden süreci çok akıcı bir dille ve dikkat çekici bilgilerle hazırladığını söyleyebilirim. Tüfek Mikrop ve Çelik insanlığın gelişimini anlayabilmek için okunması gereken yapıtlardan birisidir kesinlikle. Kitap, insan ve toplum bilimleri, ekonomi, antropoloji, tarih, gibi farklı disiplinlerin ilgi alanında olan bir konuyu her türden okuyucu tarafından çok rahat bir şekilde anlaşılabilecek biçimde ele almış. Son olarak Pegasus Yayınları tarafından yapılan baskısında yazarın bizzat Türklere yönelik olarak yazmış olduğu önsöz de oldukça dikkat çekiciydi. Keyifli okumalar...